-
1 jus naturale
-
2 Jus naturāle
Естественное право.Если афиняне на надгробном памятнике стоика Зенона поместили надпись: " жизнь его была согласна с наукой", то о Спинозе следовало бы сказать больше: "жизнь его была выше его науки". Казалось бы, что Спиноза, вводя в этику принцип абсолютной необходимости и строя ее на основании "jus naturale", в своем учении о нравственности придет к выводам, полным отчаянного натурализма. Однако так не случилось: этика Спинозы более всех других идеальна, и он засвидетельствовал собственной жизнью ее идеальные начала. (ЖМНП, 1911, июль.)Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Jus naturāle
-
3 jus naturale
сущ.юр. естественное право, право, принципы которого соответствуют естественному разуму -
4 jus naturale
лат. -
5 jus naturale
s.derecho natural, ley natural. -
6 jus
1.jūs, jūris, n. [kindred to Sanscr. yūsh, the same; cf. Gr. zômos], broth, soup, sauce (class.):II.cum una multa jura confundit cocus,
Plaut. Most. 1, 3, 120:quo pacto ex jure hesterno panem atrum vorent,
Ter. Eun. 5, 4, 17:in jus vocat pisces cocus,
Varr. R. R. 3, 9:negavit, se jure illo nigro delectatum,
Cic. Tusc. 5, 34, 98:in ea cena cocus meus praeter jus fervens nihil potuit imitari,
id. Fam. 9, 20, 2:tepidum,
Hor. S. 1, 3, 81:male conditum,
id. ib. 2, 8, 69.—In a sarcastic lusus verbb.: Verrinum, hog-broth, or the justice of Verres, Cic. Verr. 2, 1, 46, § 121.—Transf., juice, mixture:2.addita creta in jus idem,
the juice of the purple-fish, Plin. 35, 6, 26, § 44.jūs, jūris ( gen. plur. jurum for jurium, Plaut. Ep. 3, 4, 86; Cato ap. Charis. p. 72 and 109 P.:I.juribus,
Dig. 13, 5, 3, § 1; Charis. p. 19: jure, arch. dat., Liv. 42, 28, 6; Corp. Ins. Lat. 198, 31), n. [kindred with Sanscr. yu, to join; cf. zeugnumi, jungo, qs. the binding, obliging; cf. lex from ligo], right, law, justice.Lit. (class.; in plur. very rare, except in nom. and acc.), that which is binding or obligatory; that which is binding by its nature, right, justice, duty:II.juris praecepta sunt haec, honeste vivere, alterum non laedere, suum cuique tribuere,
Just. Inst. 1, 1, 3: jus naturale est quod natura omnia animalia docuit...videmus etenim cetera quoque animalia istius juris perita censeri, Dig. 1, 1, 1, § 3; Just. Inst. 1, 2 prooem.: omnes boni ipsam aequitatem et jus ipsum amant;per se jus est appetendum,
Cic. Leg. 1, 18, 48: Gy. Amabo, hicine istuc decet? Le. Jusque fasque est, Plaut. As. 1, 1, 20:jus hic orat,
id. Trin. 5, 2, 37; id. Ps. 1, 5, 123:omnium legum atque jurium fictor, conditor cluet,
id. Ep. 3, 4, 90:jus hominum situm est in generis humani societate,
Cic. Tusc. 1, 26, 64:tenere,
id. Caecin. 11:obtinere,
to maintain, id. Quint. 9:de jure alicui respondere,
to lay down the law, id. de Or. 2, 33, 142:respondere,
id. Leg. 1, 4, 12: dicere, to pronounce judgment, give a judicial decision, as, e. g. the prætor:a Volcatio, qui Romae jus dicit,
id. Fam. 13, 14; Verg. A. 7, 246; cf.:jura dare,
id. ib. 1, 507:praetor quoque jus reddere dicitur, etiam cum inique decernit,
Dig. 1, 1, 11: quid dubitas dare mihi argentum? S. Jus petis, fateor, you ask what is right, reasonable, Plaut. Ps. 5, 2, 16:jus publicum,
common right, Ter. Phorm. 2, 3, 65:jura communia,
equal rights, Cic. Div. 1, 5:divina ac humana,
id. Off. 1, 26:belli,
id. Div. 2, 77:gentium,
the law of nations, id. Off. 3, 5:quod naturalis ratio inter omnes homines constituit, id apud omnes populos peraeque custoditur, vocaturque jus gentium,
Gai. Inst. 1, 1:civile,
the civil law, Cic. Verr. 2, 1, 42, § 109: quod quisque populus ipse sibi jus constituit, id ipsius proprium est vocaturque jus civile, Gai Inst. 1, 1:pontificium,
Cic. Dom. 13, 34:praediatorium,
id. Balb. 20:conjugialia,
Ov. M. 6, 536:jus est, apponi pernam frigidam,
Plaut. Pers. 1, 3, 26:jus fasque est,
human and divine right, id. Cist. 1, 1, 22:juris nodos solvere,
Juv. 8, 50.— Abl.: jūrĕ, adverb., with justice, justly:jure in eum animadverteretur,
Cic. Verr. 2, 5, 8, § 19:jure ac merito,
id. ib. 2, 5, 67, § 172; id. Cat. 3, 6, 14; Juv. 2, 34:et jure fortasse,
id. Tusc. 3, 12, 26:et fortasse suo jure,
id. Fin. 5, 2, 4:te ipse, jure optimo, merito incuses licet,
with perfect justice, Plaut. Most. 3, 2, 24:optimo jure,
Cic. Off. 1, 31, 111; cf.: pleno jure, Gai Inst. 1, 5, 14:justo jure,
Liv. 21, 3, 4; cf.opp. to injuria: non quaero, jure an injuria sint inimici,
Cic. Verr. 2, 2, 61, § 150: summum jus, the extremity or utmost rigor of the law:non agam summo jure tecum,
id. ib. 2, 5, 2, §4: ex quo illud, Summum jus, summa injuria, factum est jam tritum sermone proverbium,
id. Off. 1, 10, 33;so opp. (aequum et bonum habere quod defendant), si contra verbis et litteris, et, ut dici solet, summo jure contenditur,
id. Caecin. 23, 65.Transf.A.A place where justice is administered, a court of justice:B.in jus ambula,
come before a magistrate, Plaut. Rud. 3, 6, 22; Ter. Phorm. 5, 7, 43:in jus ire,
Nep. Att. 6, 4:cum ad praetorem in jus adissemus,
Cic. Verr. 2, 4, 65, § 147:in jus acres procurrunt,
Hor. S. 1, 7, 20:aliquem in jus vocare,
Cic. Verr. 2, 2, 76, § 187; Hor. S. 2, 5, 29:aliquem in jus rapere,
id. ib. 1, 9, 77;2, 3, 72: trahere,
Juv. 10, 87.—Justice, justness of a thing:C.absolverunt, admiratione magis virtutis, quam jure causae,
Liv. 1, 26.—Legal right, power, authority, permission:cum plebe agendi,
Cic. Leg. 2, 12, 31:materiae caedendae,
Liv. 5, 55.—Of particular rights: jus eundi, a right of way, Gai Inst. 2, 31:jus agendi, aquamve ducendi,
id. ib.:altius tollendi vel prospiciendi,
id. ib. 4, 3: jus civitatis, the right to obtain the privileges of citizenship (cf. civitas;v. Krebs, Antibarb. p. 640),
Cic. Arch. 5, 11; id. Caecin. 34, 98; 35, 102; id. Verr. 2, 4, 11,§ 26:jus capiendi,
Juv. 1, 56:testandi,
id. 16, 51; cf. 6, 217: jus trium liberorum, Sen. ap. Lact. 1, 16, 10:patrium,
the power of life and death over their children, Liv. 1, 26:homines recipere in jus dicionemque,
id. 21, 61:sub jus judiciumque regis venire,
id. 39, 24:(homo) sui juris,
his own master, independent, Cic. Verr. 2, 1, 7, § 18:jus ad mulieres,
over the women, Plaut. Cas. 2, 2, 22:ut eodem jure essent, quo fuissent,
Cic. Verr. 2, 3, 6, § 13; cf.:melius, quod nil animis in corpora juris natura indulget,
Juv. 2, 139.— The legal forms of the old jurists:jus Flavianum,
Dig. 1, 2, 2, § 7. -
7 jus
I jūs, jūris n. (арх. Cato, Pl gen. pl. jurum) [ jussum от jubeo]1) право, справедливость (jus est voluntas suum cuique tribuens CJ); совокупность законов, система правил человеческого общежития ( principia juris C)j. ac fas C etc. — право писаное и неписаноеcontra j. fasque C — вопреки закону и долгу (совести)j. bonumque C — право и справедливостьj. (jura) et leges Pl.C etc. — законодательствоjura dare (pondĕre, statuĕre) C, Dig etc. — устанавливать законы, законодательствоватьj. civīle C — гражданское правоj. publĭcum C — публичное право (государственное и уголовное)j. naturale Dig или j. humanum( hominum) C — естественное правоj. gentium C — международное правоj. divinum C — религиозные законы, сакральное правоj. consuetudinis C — обычное правоsummum j. C — строгость (буква) закона ( summo jure agĕre cum aliquo C)j. dicĕre (dare, reddĕre) C etc. — творить суд, разбирать дело, судитьj. (de jure) respondēre (promĕre) C — давать юридическое заключение2) право, предоставляемая законом возможность, правоспособность (j. adoptionis C; j. testamenti faciendi Dig); политические (гражданские) права (Siculorum, Quiritium, G)j. est (ut) C — можно, разрешается или надлежит по законуj. fasque est Pl — можно и должноoptĭmo jure C (jure merĭtōque C, justo jure C, L, meo, tuo, sup jure C etc.) — с полным правомj. alicujus rei C etc. — притязание (претензия) на что-л.перен. dare j. lacrīmis Sen — дать волю слезам3) преимущество, привилегия, особое право (j. princĭpis Su)j. metallorum Su — преимущественное право на устройство рудниковtrium liberorum j. Sen ap. Lact, PJ — привилегии тех, у кого трое (или более) сыновейj. datum scelĕri Lcn — узаконенное преступление4) властьaliquem proprii juris facĕre Just — сделать кого-л. самостоятельным (дать независимость)aliquem sui juris facere VP — подчинить себе кого-л.esse sub jure alicujus L — быть в чьей-л. власти5) суд, судилище (in j. ire Ter и adire C; in j. vocare G)II jūs, jūris n.1) похлёбка, суп или подливка (jus anserīnum CC; multa jura confundere Pl)j. Verrīnum C (игра слов) — Верресова законность (см. jus I) и суп из свинины (см. verres кабан) -
8 derecho natural
• jus naturale• lex naturale• natural resource based product• natural rights -
9 Естественное право
Jus naturale; Jus generis humaniЛатинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Естественное право
-
10 естественное право
jus naturale лат., Naturrecht -
11 civilis
1,) касающийся государства или города: гражданский, городской, цубличный, напр. munus civ. (1. 2 § 1 D. 50, 5. 1. 18 D. 50, 16. 1. 8. 13 C. 5, 62. 1. 1. 3 C. 10, 41);civ. officia (1 13 pr. D. 50, 6. 1. 2 D. 50, 17), onera (1. 6 D. 27. 10);
annonae civ. = publicae (tit. C. 11, 24); сапоп civ. (canon. s. 2);
bellum civ. (1. 1 § 2. 3 D. 50. 15. 1. 1 pr. C. 6, 51);
2) свойственный народу, государству: jus civile, национальное право известного народа, государства, прот. jus gentium (§ 1. 2 J. 1, 2. 1. 6 pr. 1. 9 D. 1, 1); по отнош. к римскому народу обозначает римское национальное право а) против. jus gentium или jus naturale (1. 1 pr D. 41, 1);dissensiones civ. (1. 21 § 1 D. 49, 15).
collectum est (privatum jus) ex naturalibus praeceptis, aut civilibus (1. 1 § 2 D. 1, 1);
proprietas (aedium superfic.) et civili, et naturali jure ejus est, cujus est solum (1. 2 D. 43, 18);
b) против. преторскому праву (1. 7 D. 1, 1. 1. 1 § 8. 1. 3 § 1. 2 D. 13, 5. 1. 14 D. 22, 5. 1. 23 D. 28, 1. 1. 8 pr. D. 37, 4. 1. 1 pr. 1. 2 D. 38, 8);
juris civ. actio прот. interdictum (1. 14 D. 43, 26);
jure civ. destitutum testamentum (1. 38 § 3 D. 28, 6);
jure civ. constitutum, receptum etc. (pr. J. 2, 6. 1. 24 D. 35, 1);
jure civ. data potestas (1. 2 pr. D. 26, 2. 1. 57 pr. D. 29, 2);
3) касающийся jus civile, основывающийся на jus civ. (в смысле s. 2. a - c.), a) прот. naturalis; напр. et civ. et natur. ratio suadet etc. (pr. J. 1, 10): civ. ratio naturalia jura corrumpere non potest (1. 8 D. 4, 5);c) в тесн. см. относится к праву, выработанному римскими юристами = quod sine scripto in sola prudentium interpretatione consistit (1. 2 § 5. 12 D. l, 2).
neque civile, neque naturale est (1. 83 § 5 D. 45, 1); (1. 49 D. 50, 16);
civ. possessio (1. 2 § 1 D. 41, 5);
civ. cognatio = agnatio (1. 4 § 2 D. 38, 10);
verbis civil. (повелительными выражениями) facere substitutionem (I 7 D. 28, 6);
b) в особ. прот. honorarius s. praetorius, напр. actio civ. (1. 25 § 2 D. 44, 7. § 3 J. 4, 6);
obligatio civ. прот. praetoria (§ 1 J. 3, 12);
c) actio praescriptis verbis назыв. actio civ., ежели иск основывается на jus civ. в значении s. 2 с. (1. 7 § 2 D. 2, 14. 1. 15 D. 19, 5); т. к. оценочный договор (contractus aestimatorius), из которого проистекал иск praescr. verbis, называют civ. negotium (1. 1 pr. D. 19, 3);
4) вообще по праву, по справедливости (1. 78 § 2 D. 2 3 3. 1. 5 C. 6, 2). 5) относящийся к частным юридическим отношениям лица и к гражданскому судопроизводству, напр. negot. civ. прот. criminale (1. 2 D. 49, 5);cuiv. sapientia, законоведение (1. 1 § 5 D. 50, 13).
civ. judicium (1. 5 C. 3, 41);
civ. petitio (1. 17 C. 9, 1);
et civ. et criminalis actio (1. 1 C. 9, 31);
civ. causae (1. 13 C. 7, 62);
crimini civ. causa adjungitur (1. 3 C. 3, 8. 1. 1 C. 6, 34).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > civilis
-
12 jure
1.jūs, jūris, n. [kindred to Sanscr. yūsh, the same; cf. Gr. zômos], broth, soup, sauce (class.):II.cum una multa jura confundit cocus,
Plaut. Most. 1, 3, 120:quo pacto ex jure hesterno panem atrum vorent,
Ter. Eun. 5, 4, 17:in jus vocat pisces cocus,
Varr. R. R. 3, 9:negavit, se jure illo nigro delectatum,
Cic. Tusc. 5, 34, 98:in ea cena cocus meus praeter jus fervens nihil potuit imitari,
id. Fam. 9, 20, 2:tepidum,
Hor. S. 1, 3, 81:male conditum,
id. ib. 2, 8, 69.—In a sarcastic lusus verbb.: Verrinum, hog-broth, or the justice of Verres, Cic. Verr. 2, 1, 46, § 121.—Transf., juice, mixture:2.addita creta in jus idem,
the juice of the purple-fish, Plin. 35, 6, 26, § 44.jūs, jūris ( gen. plur. jurum for jurium, Plaut. Ep. 3, 4, 86; Cato ap. Charis. p. 72 and 109 P.:I.juribus,
Dig. 13, 5, 3, § 1; Charis. p. 19: jure, arch. dat., Liv. 42, 28, 6; Corp. Ins. Lat. 198, 31), n. [kindred with Sanscr. yu, to join; cf. zeugnumi, jungo, qs. the binding, obliging; cf. lex from ligo], right, law, justice.Lit. (class.; in plur. very rare, except in nom. and acc.), that which is binding or obligatory; that which is binding by its nature, right, justice, duty:II.juris praecepta sunt haec, honeste vivere, alterum non laedere, suum cuique tribuere,
Just. Inst. 1, 1, 3: jus naturale est quod natura omnia animalia docuit...videmus etenim cetera quoque animalia istius juris perita censeri, Dig. 1, 1, 1, § 3; Just. Inst. 1, 2 prooem.: omnes boni ipsam aequitatem et jus ipsum amant;per se jus est appetendum,
Cic. Leg. 1, 18, 48: Gy. Amabo, hicine istuc decet? Le. Jusque fasque est, Plaut. As. 1, 1, 20:jus hic orat,
id. Trin. 5, 2, 37; id. Ps. 1, 5, 123:omnium legum atque jurium fictor, conditor cluet,
id. Ep. 3, 4, 90:jus hominum situm est in generis humani societate,
Cic. Tusc. 1, 26, 64:tenere,
id. Caecin. 11:obtinere,
to maintain, id. Quint. 9:de jure alicui respondere,
to lay down the law, id. de Or. 2, 33, 142:respondere,
id. Leg. 1, 4, 12: dicere, to pronounce judgment, give a judicial decision, as, e. g. the prætor:a Volcatio, qui Romae jus dicit,
id. Fam. 13, 14; Verg. A. 7, 246; cf.:jura dare,
id. ib. 1, 507:praetor quoque jus reddere dicitur, etiam cum inique decernit,
Dig. 1, 1, 11: quid dubitas dare mihi argentum? S. Jus petis, fateor, you ask what is right, reasonable, Plaut. Ps. 5, 2, 16:jus publicum,
common right, Ter. Phorm. 2, 3, 65:jura communia,
equal rights, Cic. Div. 1, 5:divina ac humana,
id. Off. 1, 26:belli,
id. Div. 2, 77:gentium,
the law of nations, id. Off. 3, 5:quod naturalis ratio inter omnes homines constituit, id apud omnes populos peraeque custoditur, vocaturque jus gentium,
Gai. Inst. 1, 1:civile,
the civil law, Cic. Verr. 2, 1, 42, § 109: quod quisque populus ipse sibi jus constituit, id ipsius proprium est vocaturque jus civile, Gai Inst. 1, 1:pontificium,
Cic. Dom. 13, 34:praediatorium,
id. Balb. 20:conjugialia,
Ov. M. 6, 536:jus est, apponi pernam frigidam,
Plaut. Pers. 1, 3, 26:jus fasque est,
human and divine right, id. Cist. 1, 1, 22:juris nodos solvere,
Juv. 8, 50.— Abl.: jūrĕ, adverb., with justice, justly:jure in eum animadverteretur,
Cic. Verr. 2, 5, 8, § 19:jure ac merito,
id. ib. 2, 5, 67, § 172; id. Cat. 3, 6, 14; Juv. 2, 34:et jure fortasse,
id. Tusc. 3, 12, 26:et fortasse suo jure,
id. Fin. 5, 2, 4:te ipse, jure optimo, merito incuses licet,
with perfect justice, Plaut. Most. 3, 2, 24:optimo jure,
Cic. Off. 1, 31, 111; cf.: pleno jure, Gai Inst. 1, 5, 14:justo jure,
Liv. 21, 3, 4; cf.opp. to injuria: non quaero, jure an injuria sint inimici,
Cic. Verr. 2, 2, 61, § 150: summum jus, the extremity or utmost rigor of the law:non agam summo jure tecum,
id. ib. 2, 5, 2, §4: ex quo illud, Summum jus, summa injuria, factum est jam tritum sermone proverbium,
id. Off. 1, 10, 33;so opp. (aequum et bonum habere quod defendant), si contra verbis et litteris, et, ut dici solet, summo jure contenditur,
id. Caecin. 23, 65.Transf.A.A place where justice is administered, a court of justice:B.in jus ambula,
come before a magistrate, Plaut. Rud. 3, 6, 22; Ter. Phorm. 5, 7, 43:in jus ire,
Nep. Att. 6, 4:cum ad praetorem in jus adissemus,
Cic. Verr. 2, 4, 65, § 147:in jus acres procurrunt,
Hor. S. 1, 7, 20:aliquem in jus vocare,
Cic. Verr. 2, 2, 76, § 187; Hor. S. 2, 5, 29:aliquem in jus rapere,
id. ib. 1, 9, 77;2, 3, 72: trahere,
Juv. 10, 87.—Justice, justness of a thing:C.absolverunt, admiratione magis virtutis, quam jure causae,
Liv. 1, 26.—Legal right, power, authority, permission:cum plebe agendi,
Cic. Leg. 2, 12, 31:materiae caedendae,
Liv. 5, 55.—Of particular rights: jus eundi, a right of way, Gai Inst. 2, 31:jus agendi, aquamve ducendi,
id. ib.:altius tollendi vel prospiciendi,
id. ib. 4, 3: jus civitatis, the right to obtain the privileges of citizenship (cf. civitas;v. Krebs, Antibarb. p. 640),
Cic. Arch. 5, 11; id. Caecin. 34, 98; 35, 102; id. Verr. 2, 4, 11,§ 26:jus capiendi,
Juv. 1, 56:testandi,
id. 16, 51; cf. 6, 217: jus trium liberorum, Sen. ap. Lact. 1, 16, 10:patrium,
the power of life and death over their children, Liv. 1, 26:homines recipere in jus dicionemque,
id. 21, 61:sub jus judiciumque regis venire,
id. 39, 24:(homo) sui juris,
his own master, independent, Cic. Verr. 2, 1, 7, § 18:jus ad mulieres,
over the women, Plaut. Cas. 2, 2, 22:ut eodem jure essent, quo fuissent,
Cic. Verr. 2, 3, 6, § 13; cf.:melius, quod nil animis in corpora juris natura indulget,
Juv. 2, 139.— The legal forms of the old jurists:jus Flavianum,
Dig. 1, 2, 2, § 7. -
13 _ЛАТИНСКИЕ СЛОВА И УСТОЙЧИВЫЕ СОЧЕТАНИЯ
ab abrupto — внезапно, сразу
ad arbitrium — произвольно, по усмотрению
ad finem — сокр. ad fin. до конца (страницы и т.п.)
ad interim — сокр. ad int., a.i. в течение некоторого времени; временный; на время
ad oculos — наглядно, воочию
ad verbum — буквально, дословно
alieni juris — несамостоятельный, находящийся под властью другого
Anno Domini — сокр. A.D. в такой-то год нашей эры
a posteriori — на основании опыта; задним числом
causa criminalis — повод к обвинению; уголовное дело
consensus — единодушие; консенсус; согласие
corpus delicti — состав преступления; вещественное доказательство
de facto — в действительности; на деле; фактически
dictum | ta — афоризм; изречение; мнение судьи
et alii — сокр. et al. и другие
ex commodo — в удобное время; по усмотрению
ex consilio — в результате обсуждения; по совету
ex post — задним числом; после, позже
exprompto — внезапно, неожиданно
ex proprio sinu — из самой сути; из самого существа
ex termino facto — немедленно; сразу
gratis — безвозмездно, даром; бескорыстно
ibidem — сокр. ib., ibid. там же (в сносках)
in absentia — без личного присутствия; в отсутствие
in brevi — вкратце, кратко
in esse — действительный, существующий
in extremis — в крайности; в последний момент
in fidem — по договорённости; по доверию
in grosso — в большом количестве, оптом
in margine — сокр. i.m. на полях
in mente — в сознании; в уме
in praesenti — в настоящее время, теперь
in puncto — относительно, что касается
in re — в действительности; фактически
in status quo — в состоянии, существующем теперь
ipsissima verba — слово в слово; совершенно точно
jus strictum — строгая законность; строгое право
justus titulus — законное основание (чего-л), правооснование
loco citato — сокр. loc.cit.; l.c. в цитированном месте
nota bene — сокр. NB заметь хорошо (отметка на полях книги и т.п.)
opus citatum — сокр. op.cit.; op.c. цитированное сочинение
persona non grata — нежелательное лицо, персона нон грата
prima facie — на первый взгляд; с первого раза
qui pro quo — одно вместо другого; путаница; смешение понятий
semper idem — всегда то же самое; одно и то же
sine jure — без права; незаконно
ubi non est lex, ibi non est transgressio — где нет закона, там нет и нарушения
via — через, при чьём-л посредстве
videlicet — сокр. viz а именно, то есть; например
quod erat demonstrandum — сокр. Q.E.D., q.e.d. что и требовалось доказать; само собой разумеется
strictissimo sensu — = stricto
Русско-английский юридический словарь > _ЛАТИНСКИЕ СЛОВА И УСТОЙЧИВЫЕ СОЧЕТАНИЯ
-
14 Латинские слова и устойчивые сочетания
ab abrupto — внезапно, сразу
ad arbitrium — произвольно, по усмотрению
ad finem — сокр. ad fin. до конца (страницы и т.п.)
ad interim — сокр. ad int., a.i. в течение некоторого времени; временный; на время
ad oculos — наглядно, воочию
ad verbum — буквально, дословно
alieni juris — несамостоятельный, находящийся под властью другого
Anno Domini — сокр. A.D. в такой-то год нашей эры
a posteriori — на основании опыта; задним числом
causa criminalis — повод к обвинению; уголовное дело
consensus — единодушие; консенсус; согласие
corpus delicti — состав преступления; вещественное доказательство
de facto — в действительности; на деле; фактически
dictum | ta — афоризм; изречение; мнение судьи
et alii — сокр. et al. и другие
ex commodo — в удобное время; по усмотрению
ex consilio — в результате обсуждения; по совету
ex post — задним числом; после, позже
exprompto — внезапно, неожиданно
ex proprio sinu — из самой сути; из самого существа
ex termino facto — немедленно; сразу
gratis — безвозмездно, даром; бескорыстно
ibidem — сокр. ib., ibid. там же (в сносках)
in absentia — без личного присутствия; в отсутствие
in brevi — вкратце, кратко
in esse — действительный, существующий
in extremis — в крайности; в последний момент
in fidem — по договорённости; по доверию
in grosso — в большом количестве, оптом
in margine — сокр. i.m. на полях
in mente — в сознании; в уме
in praesenti — в настоящее время, теперь
in puncto — относительно, что касается
in re — в действительности; фактически
in status quo — в состоянии, существующем теперь
ipsissima verba — слово в слово; совершенно точно
jus strictum — строгая законность; строгое право
justus titulus — законное основание (чего-л), правооснование
loco citato — сокр. loc.cit.; l.c. в цитированном месте
nota bene — сокр. NB заметь хорошо (отметка на полях книги и т.п.)
opus citatum — сокр. op.cit.; op.c. цитированное сочинение
persona non grata — нежелательное лицо, персона нон грата
prima facie — на первый взгляд; с первого раза
qui pro quo — одно вместо другого; путаница; смешение понятий
semper idem — всегда то же самое; одно и то же
sine jure — без права; незаконно
ubi non est lex, ibi non est transgressio — где нет закона, там нет и нарушения
via — через, при чьём-л посредстве
videlicet — сокр. viz а именно, то есть; например
quod erat demonstrandum — сокр. Q.E.D., q.e.d. что и требовалось доказать; само собой разумеется
strictissimo sensu — = stricto
Русско-английский юридический словарь > Латинские слова и устойчивые сочетания
-
15 civile
1.cīvīlis, e, adj. [civis].I.Of or pertaining to citizens, civil, civic (class. in prose and poetry, and very freq.): sanguine civili rem conflant, by the blood of citizens, * Lucr. 3, 70; Cic. Fam. 15, 15, 1:2.conjuratio,
id. ib. 5, 12, 2:bellum,
id. Att. 7, 13, 1; id. Imp. Pomp. 10, 28:bella,
Hor. Epod. 16, 1; Luc. 1, 1:genus belli,
Cic. Att. 7, 13, 1; Sall. C. 47, 2; Quint. 12, 1, 16; Flor. 3, 22, 10; 3, 23, 7:facinus,
Cic. Att. 7, 13, 1.—So De Bello Civili, the title of a portion of the Commentaries of Julius Cæsar, Flor. 4, 2, 4:discordia,
Sall. C. 5, 2:dissensio,
id. J. 41 fin.:discidii specie,
Tac. A. 14, 60:irae,
id. ib. 1, 43:acies,
Ov. M. 7, 142:arma,
civil war, Cic. Div. 2, 2, 6; Tac. A. 1, 9:aestus,
Hor. Ep. 2, 2, 47:Mars,
Ov. H. 6, 35:busta,
Prop. 2, 1, 27:victoria,
Nep. Epam. 10, 3; Sall. J. 95, 4; Tac. H. 4, 38 fin.:praeda,
id. ib. 3, 15 et saep.:mos consuetudoque,
Cic. Off. 1, 41,148; cf.just before: instituta civilia: conciliatio et societas,
id. N. D. 2, 31, 78:facinus,
id. Att. 7, 13, 1:clamor,
Liv. 3, 28, 4; cf.robur,
id. 28, 44, 5:curae,
Hor. C. 3, 8, 17:quercus = corona civica (v. civicus, I.),
Verg. A. 6, 772: civilis dies, the civil day ( from midnight to midnight; opp. to the naturalis dies, from the rising to the setting of the sun), Varr. R. R. 1, 28, 1; Plin. 2, 77, 79, § 188; Macr. S. 1, 3:amor (opp. to naturalis),
between citizens, Gell. 12, 1, 23.—Esp.: jus civile.a.In gen., private rights, the law, as it protects citizens in their status, property, etc.:b.jus civile est aequitas constituta iis, qui ejusdem civitatis sunt, ad res suas obtinendas,
Cic. Top. 2, 9:sit ergo in jure civili finis hic: legitimae atque usitatae in rebus causisque civium aequabilitatis conservatio,
id. de Or. 1, 42, 188:qui jus civile contemnendum putat, is vincula revellit judiciorum, etc.,
id. Caecin. 25, 70; id. Off. 3, 17, 69; id. Balb. 11, 28; Gai Inst. 1, 1; Just. Inst. 1, 2, 1 sq.;opp. jus naturale: quodam tempore homines nondum neque naturali neque civili jure descripto fusi, etc.,
Cic. Sest. 42, 91.—The body of Roman law relating to private rights, the Civil Law:c.ut si quis dicat jus civile id esse, quod in legibus, senatūs consultis, rebus judicatis, juris peritorum auctoritate, edictis magistratuum, more, aequitate consistat,
Cic. Top. 5, 28:hoc civile (jus) quod dicimus (opp. causa universi juris ac legum),
id. Leg. 1, 5, 17:de jure civili si quis novi quid instituit,
id. Verr. 2, 1, 42, § 109;opp. jus nationum,
id. Div in Caecil. 5, 18;opp. jus praetorium, the precedents of decisions by the prætor: nam quod agas mecum ex jure civili ac praetorio non habes,
id. Caecin. 12, 34; 2, 4; cf. Dig. 1, 1, 7 pr. and § 1.—In narrower sense, the code of procedure, the forms of process in the Roman law:B.civile jus, repositum in penetralibus pontificum, evulgavit (Licinius),
Liv. 9, 46, 5 Weissenb. ad loc.:jus civile per multa saecula inter sacra caerimoniasque deorum abditum, Cn. Flavius vulgavit,
Val. Max. 2, 5, 2; cf. Dig. 1, 2, 2, § 5 sqq.; plur.:inteream si... novi civilia jura,
Hor. S. 1, 9, 39.—Relating to public or political life, political, public, state-:2.scientia,
politics, political science, Cic. Inv. 1, 5, 6; Quint. 2, 15, 33:quaestiones,
id. 2, 15, 36:officia,
id. 2, 15, 36, and 2, 4, 27:civilium rerum peritus,
Tac. H. 2, 5:mersor civilibus undis,
Hor. Ep. 1, 1, 16: vir, a statesman, politikos, Quint. prooem. § 10; 11, 10, 15; 12, 2, 7; 12, 2, 21; 11, 1, 35.—Esp. civil, opp. military (first in Livy):II.is gravis annis non militaribus solum sed civilibus quoque abscesserat muneribus,
Liv. 9, 3, 5; cf.:civilis res haud magnopere obeuntem bella excitabant,
id. 6, 22, 7.—Trop. (cf. popularis, and the Gr. koinos), demeaning one ' s self as a citizen; hence of distinguished persons, courteous, polite, civil, affable, urbane (so not before the Aug. per.; esp. freq. in Suet.;1.in Quint. only once): quid enim civilius illo?
Ov. Tr. 4, 4, 13:sermo,
Liv. 6, 40, 15:animus,
id. 45, 32, 5; Tac. A. 1, 72; Suet. Caes. 75; id. Claud. 1; id. Dom. 12; cf. id. Calig. 3; id. Vesp. 12:parumque id non civile modo sed humanum etiam visum,
unbecoming a private citizen, Liv. 5, 23, 5:et humano ingressu,
Quint. 3, 8, 59 Spald.:incessu,
Plin. Pan. 83, 7:civile ingenium, mira comitas,
Tac. A. 1, 33; cf. id. ib. 2, 82: arma, id. H. 4, 3:civile rebatur, misceri voluptatibus vulgi,
id. A. 1, 54; cf. id. ib. 2, 34; 3, 22; Plin. Pan. 78, 4; 87, 1:civilis circa amicos,
Eutr. 7, 13:in cunctos,
id. 10, 16.— Sup., Eutr. 8, 1; Spart. Had. 20, 1.—As subst.: cīvīle, is, n., courtesy:si quicquam in vobis non dico civilis sed humani esset,
Liv. 5, 3, 9.—Hence, adv.: cīvīlĭter.(Acc. to I.) Citizen-like: vivere, Cic. ap. Lact. 3, 14: certare, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14, 3; Liv. 38, 56, 9; 33, 46, 3; Juv. 5, 112; Gell. praef. § 13.—b.In judicial language, civilly (opp. criminally):2.agere,
Dig. 47, 2, 92; 11, 6, 1; 47, 10, 37.—(Acc. to 2.) As becomes a citizen, courteously, kindly, Ov. M. 12, 583; id. Tr. 3, 8, 41; Tac. A. 3, 76; 4, 21; id. H. 2, 91.— Comp.:2.civilius,
Plin. Pan. 29, 2; App. M. 9, p. 236, 10.— Sup.:civilissime,
Eutr. 7, 8.Cīvīlis, is, m., a proper name, e. g. Julius Civilis, chief of the Batavi, Tac. H. 4, 13 sq.; abl. Civile, id. ib. 4, 35. -
16 Civilis
1.cīvīlis, e, adj. [civis].I.Of or pertaining to citizens, civil, civic (class. in prose and poetry, and very freq.): sanguine civili rem conflant, by the blood of citizens, * Lucr. 3, 70; Cic. Fam. 15, 15, 1:2.conjuratio,
id. ib. 5, 12, 2:bellum,
id. Att. 7, 13, 1; id. Imp. Pomp. 10, 28:bella,
Hor. Epod. 16, 1; Luc. 1, 1:genus belli,
Cic. Att. 7, 13, 1; Sall. C. 47, 2; Quint. 12, 1, 16; Flor. 3, 22, 10; 3, 23, 7:facinus,
Cic. Att. 7, 13, 1.—So De Bello Civili, the title of a portion of the Commentaries of Julius Cæsar, Flor. 4, 2, 4:discordia,
Sall. C. 5, 2:dissensio,
id. J. 41 fin.:discidii specie,
Tac. A. 14, 60:irae,
id. ib. 1, 43:acies,
Ov. M. 7, 142:arma,
civil war, Cic. Div. 2, 2, 6; Tac. A. 1, 9:aestus,
Hor. Ep. 2, 2, 47:Mars,
Ov. H. 6, 35:busta,
Prop. 2, 1, 27:victoria,
Nep. Epam. 10, 3; Sall. J. 95, 4; Tac. H. 4, 38 fin.:praeda,
id. ib. 3, 15 et saep.:mos consuetudoque,
Cic. Off. 1, 41,148; cf.just before: instituta civilia: conciliatio et societas,
id. N. D. 2, 31, 78:facinus,
id. Att. 7, 13, 1:clamor,
Liv. 3, 28, 4; cf.robur,
id. 28, 44, 5:curae,
Hor. C. 3, 8, 17:quercus = corona civica (v. civicus, I.),
Verg. A. 6, 772: civilis dies, the civil day ( from midnight to midnight; opp. to the naturalis dies, from the rising to the setting of the sun), Varr. R. R. 1, 28, 1; Plin. 2, 77, 79, § 188; Macr. S. 1, 3:amor (opp. to naturalis),
between citizens, Gell. 12, 1, 23.—Esp.: jus civile.a.In gen., private rights, the law, as it protects citizens in their status, property, etc.:b.jus civile est aequitas constituta iis, qui ejusdem civitatis sunt, ad res suas obtinendas,
Cic. Top. 2, 9:sit ergo in jure civili finis hic: legitimae atque usitatae in rebus causisque civium aequabilitatis conservatio,
id. de Or. 1, 42, 188:qui jus civile contemnendum putat, is vincula revellit judiciorum, etc.,
id. Caecin. 25, 70; id. Off. 3, 17, 69; id. Balb. 11, 28; Gai Inst. 1, 1; Just. Inst. 1, 2, 1 sq.;opp. jus naturale: quodam tempore homines nondum neque naturali neque civili jure descripto fusi, etc.,
Cic. Sest. 42, 91.—The body of Roman law relating to private rights, the Civil Law:c.ut si quis dicat jus civile id esse, quod in legibus, senatūs consultis, rebus judicatis, juris peritorum auctoritate, edictis magistratuum, more, aequitate consistat,
Cic. Top. 5, 28:hoc civile (jus) quod dicimus (opp. causa universi juris ac legum),
id. Leg. 1, 5, 17:de jure civili si quis novi quid instituit,
id. Verr. 2, 1, 42, § 109;opp. jus nationum,
id. Div in Caecil. 5, 18;opp. jus praetorium, the precedents of decisions by the prætor: nam quod agas mecum ex jure civili ac praetorio non habes,
id. Caecin. 12, 34; 2, 4; cf. Dig. 1, 1, 7 pr. and § 1.—In narrower sense, the code of procedure, the forms of process in the Roman law:B.civile jus, repositum in penetralibus pontificum, evulgavit (Licinius),
Liv. 9, 46, 5 Weissenb. ad loc.:jus civile per multa saecula inter sacra caerimoniasque deorum abditum, Cn. Flavius vulgavit,
Val. Max. 2, 5, 2; cf. Dig. 1, 2, 2, § 5 sqq.; plur.:inteream si... novi civilia jura,
Hor. S. 1, 9, 39.—Relating to public or political life, political, public, state-:2.scientia,
politics, political science, Cic. Inv. 1, 5, 6; Quint. 2, 15, 33:quaestiones,
id. 2, 15, 36:officia,
id. 2, 15, 36, and 2, 4, 27:civilium rerum peritus,
Tac. H. 2, 5:mersor civilibus undis,
Hor. Ep. 1, 1, 16: vir, a statesman, politikos, Quint. prooem. § 10; 11, 10, 15; 12, 2, 7; 12, 2, 21; 11, 1, 35.—Esp. civil, opp. military (first in Livy):II.is gravis annis non militaribus solum sed civilibus quoque abscesserat muneribus,
Liv. 9, 3, 5; cf.:civilis res haud magnopere obeuntem bella excitabant,
id. 6, 22, 7.—Trop. (cf. popularis, and the Gr. koinos), demeaning one ' s self as a citizen; hence of distinguished persons, courteous, polite, civil, affable, urbane (so not before the Aug. per.; esp. freq. in Suet.;1.in Quint. only once): quid enim civilius illo?
Ov. Tr. 4, 4, 13:sermo,
Liv. 6, 40, 15:animus,
id. 45, 32, 5; Tac. A. 1, 72; Suet. Caes. 75; id. Claud. 1; id. Dom. 12; cf. id. Calig. 3; id. Vesp. 12:parumque id non civile modo sed humanum etiam visum,
unbecoming a private citizen, Liv. 5, 23, 5:et humano ingressu,
Quint. 3, 8, 59 Spald.:incessu,
Plin. Pan. 83, 7:civile ingenium, mira comitas,
Tac. A. 1, 33; cf. id. ib. 2, 82: arma, id. H. 4, 3:civile rebatur, misceri voluptatibus vulgi,
id. A. 1, 54; cf. id. ib. 2, 34; 3, 22; Plin. Pan. 78, 4; 87, 1:civilis circa amicos,
Eutr. 7, 13:in cunctos,
id. 10, 16.— Sup., Eutr. 8, 1; Spart. Had. 20, 1.—As subst.: cīvīle, is, n., courtesy:si quicquam in vobis non dico civilis sed humani esset,
Liv. 5, 3, 9.—Hence, adv.: cīvīlĭter.(Acc. to I.) Citizen-like: vivere, Cic. ap. Lact. 3, 14: certare, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14, 3; Liv. 38, 56, 9; 33, 46, 3; Juv. 5, 112; Gell. praef. § 13.—b.In judicial language, civilly (opp. criminally):2.agere,
Dig. 47, 2, 92; 11, 6, 1; 47, 10, 37.—(Acc. to 2.) As becomes a citizen, courteously, kindly, Ov. M. 12, 583; id. Tr. 3, 8, 41; Tac. A. 3, 76; 4, 21; id. H. 2, 91.— Comp.:2.civilius,
Plin. Pan. 29, 2; App. M. 9, p. 236, 10.— Sup.:civilissime,
Eutr. 7, 8.Cīvīlis, is, m., a proper name, e. g. Julius Civilis, chief of the Batavi, Tac. H. 4, 13 sq.; abl. Civile, id. ib. 4, 35. -
17 civilis
1.cīvīlis, e, adj. [civis].I.Of or pertaining to citizens, civil, civic (class. in prose and poetry, and very freq.): sanguine civili rem conflant, by the blood of citizens, * Lucr. 3, 70; Cic. Fam. 15, 15, 1:2.conjuratio,
id. ib. 5, 12, 2:bellum,
id. Att. 7, 13, 1; id. Imp. Pomp. 10, 28:bella,
Hor. Epod. 16, 1; Luc. 1, 1:genus belli,
Cic. Att. 7, 13, 1; Sall. C. 47, 2; Quint. 12, 1, 16; Flor. 3, 22, 10; 3, 23, 7:facinus,
Cic. Att. 7, 13, 1.—So De Bello Civili, the title of a portion of the Commentaries of Julius Cæsar, Flor. 4, 2, 4:discordia,
Sall. C. 5, 2:dissensio,
id. J. 41 fin.:discidii specie,
Tac. A. 14, 60:irae,
id. ib. 1, 43:acies,
Ov. M. 7, 142:arma,
civil war, Cic. Div. 2, 2, 6; Tac. A. 1, 9:aestus,
Hor. Ep. 2, 2, 47:Mars,
Ov. H. 6, 35:busta,
Prop. 2, 1, 27:victoria,
Nep. Epam. 10, 3; Sall. J. 95, 4; Tac. H. 4, 38 fin.:praeda,
id. ib. 3, 15 et saep.:mos consuetudoque,
Cic. Off. 1, 41,148; cf.just before: instituta civilia: conciliatio et societas,
id. N. D. 2, 31, 78:facinus,
id. Att. 7, 13, 1:clamor,
Liv. 3, 28, 4; cf.robur,
id. 28, 44, 5:curae,
Hor. C. 3, 8, 17:quercus = corona civica (v. civicus, I.),
Verg. A. 6, 772: civilis dies, the civil day ( from midnight to midnight; opp. to the naturalis dies, from the rising to the setting of the sun), Varr. R. R. 1, 28, 1; Plin. 2, 77, 79, § 188; Macr. S. 1, 3:amor (opp. to naturalis),
between citizens, Gell. 12, 1, 23.—Esp.: jus civile.a.In gen., private rights, the law, as it protects citizens in their status, property, etc.:b.jus civile est aequitas constituta iis, qui ejusdem civitatis sunt, ad res suas obtinendas,
Cic. Top. 2, 9:sit ergo in jure civili finis hic: legitimae atque usitatae in rebus causisque civium aequabilitatis conservatio,
id. de Or. 1, 42, 188:qui jus civile contemnendum putat, is vincula revellit judiciorum, etc.,
id. Caecin. 25, 70; id. Off. 3, 17, 69; id. Balb. 11, 28; Gai Inst. 1, 1; Just. Inst. 1, 2, 1 sq.;opp. jus naturale: quodam tempore homines nondum neque naturali neque civili jure descripto fusi, etc.,
Cic. Sest. 42, 91.—The body of Roman law relating to private rights, the Civil Law:c.ut si quis dicat jus civile id esse, quod in legibus, senatūs consultis, rebus judicatis, juris peritorum auctoritate, edictis magistratuum, more, aequitate consistat,
Cic. Top. 5, 28:hoc civile (jus) quod dicimus (opp. causa universi juris ac legum),
id. Leg. 1, 5, 17:de jure civili si quis novi quid instituit,
id. Verr. 2, 1, 42, § 109;opp. jus nationum,
id. Div in Caecil. 5, 18;opp. jus praetorium, the precedents of decisions by the prætor: nam quod agas mecum ex jure civili ac praetorio non habes,
id. Caecin. 12, 34; 2, 4; cf. Dig. 1, 1, 7 pr. and § 1.—In narrower sense, the code of procedure, the forms of process in the Roman law:B.civile jus, repositum in penetralibus pontificum, evulgavit (Licinius),
Liv. 9, 46, 5 Weissenb. ad loc.:jus civile per multa saecula inter sacra caerimoniasque deorum abditum, Cn. Flavius vulgavit,
Val. Max. 2, 5, 2; cf. Dig. 1, 2, 2, § 5 sqq.; plur.:inteream si... novi civilia jura,
Hor. S. 1, 9, 39.—Relating to public or political life, political, public, state-:2.scientia,
politics, political science, Cic. Inv. 1, 5, 6; Quint. 2, 15, 33:quaestiones,
id. 2, 15, 36:officia,
id. 2, 15, 36, and 2, 4, 27:civilium rerum peritus,
Tac. H. 2, 5:mersor civilibus undis,
Hor. Ep. 1, 1, 16: vir, a statesman, politikos, Quint. prooem. § 10; 11, 10, 15; 12, 2, 7; 12, 2, 21; 11, 1, 35.—Esp. civil, opp. military (first in Livy):II.is gravis annis non militaribus solum sed civilibus quoque abscesserat muneribus,
Liv. 9, 3, 5; cf.:civilis res haud magnopere obeuntem bella excitabant,
id. 6, 22, 7.—Trop. (cf. popularis, and the Gr. koinos), demeaning one ' s self as a citizen; hence of distinguished persons, courteous, polite, civil, affable, urbane (so not before the Aug. per.; esp. freq. in Suet.;1.in Quint. only once): quid enim civilius illo?
Ov. Tr. 4, 4, 13:sermo,
Liv. 6, 40, 15:animus,
id. 45, 32, 5; Tac. A. 1, 72; Suet. Caes. 75; id. Claud. 1; id. Dom. 12; cf. id. Calig. 3; id. Vesp. 12:parumque id non civile modo sed humanum etiam visum,
unbecoming a private citizen, Liv. 5, 23, 5:et humano ingressu,
Quint. 3, 8, 59 Spald.:incessu,
Plin. Pan. 83, 7:civile ingenium, mira comitas,
Tac. A. 1, 33; cf. id. ib. 2, 82: arma, id. H. 4, 3:civile rebatur, misceri voluptatibus vulgi,
id. A. 1, 54; cf. id. ib. 2, 34; 3, 22; Plin. Pan. 78, 4; 87, 1:civilis circa amicos,
Eutr. 7, 13:in cunctos,
id. 10, 16.— Sup., Eutr. 8, 1; Spart. Had. 20, 1.—As subst.: cīvīle, is, n., courtesy:si quicquam in vobis non dico civilis sed humani esset,
Liv. 5, 3, 9.—Hence, adv.: cīvīlĭter.(Acc. to I.) Citizen-like: vivere, Cic. ap. Lact. 3, 14: certare, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 14, 3; Liv. 38, 56, 9; 33, 46, 3; Juv. 5, 112; Gell. praef. § 13.—b.In judicial language, civilly (opp. criminally):2.agere,
Dig. 47, 2, 92; 11, 6, 1; 47, 10, 37.—(Acc. to 2.) As becomes a citizen, courteously, kindly, Ov. M. 12, 583; id. Tr. 3, 8, 41; Tac. A. 3, 76; 4, 21; id. H. 2, 91.— Comp.:2.civilius,
Plin. Pan. 29, 2; App. M. 9, p. 236, 10.— Sup.:civilissime,
Eutr. 7, 8.Cīvīlis, is, m., a proper name, e. g. Julius Civilis, chief of the Batavi, Tac. H. 4, 13 sq.; abl. Civile, id. ib. 4, 35. -
18 communis
1) общий, то, что есть предметом общей собственности, общности имущественных прав, на основании договора товарищества или других соглашений, nihil interest, cum societate, an sine societ. res inter aliquos communis sit (1. 2 D. 10, 3);comm. pro diviso - pro indiviso (1. 5 § 16 D. 27, 9. l. 5 D. 45, 3);
communi dividundo judicium s. actio (tit. D. 10, 3. C. 3, 37);
in commune conferre, redigere, вносить, возвращать в состав общей наследственной массы, подлежащей разделу, все то, что было получено наследниками от умершего ранее (1. 1 § 11. 16 D. 37, 6);
in commune (= communiter) rem emere (1. 33. 52 § 13 D. 17, 2);
fundus mihi tecum comm. (1. 8 D. 6, 1);
comm. ager meus et tuus (l. 6 § 4 B. 39, 3);
comm. aedes (1. 11 D. 10, 3. 1. 18 § 5 D. 39, 2);
c. hereditas (I. 35 D. 2, 14);
c. servus (1. 5 D. 45, 3);
c. servitus (1. 19 D. 8, 5);
communi dividundo judicium s. actio (tit. D. 10, 3. C. 3, 37);
communiter (adv.) обще, вместе, comm. rem agere, negotium gerere (l. 31. 32 D. 17, 2);
comm. (прот. separatim) uti frui (1. 14 D. 33, 2);
comm. sibi et Titio stipulari, comm. duobus legare (1. 56 pr. D. 45, 1);
comm. rem habere (1. 84 § 13 D. 30);
2) в особ. общий, всеобщий, quaedam naturali jure communia sunt omnium (1. 2 D. 1, 8), comm. usus fluminum public., maris, aeris etc. (1. 24 pr. D. 39, 2. 1. 3 § 1 D. 43, 8);comm. deberi (1. 36 pr. D. 29, 1).
jus omnibus animalibus comm. - jus naturale;
jus comm. omnium hominum-jus gentium (1. 1 § 4. 1. 9 D. 1, 1);
jus comm. (civium Rom.), противоп. privilegium (I. 15 D. 28, 6. 1. 20 pr. D. 29, 1);
jure comm. прот. jur. militari) testamentum facere, heredem scribere posse etc. (1. 11 pr. 1. 25. 34 § 1. 1. 36 § 4. 1. 38 § 1. eod. 1. 7 D. 28, 3. 1. 8 § 4 D. 29, 7);
comm. jus universae cognationis, прот. proprium jus (1. 195 § 2 D. 50, 16);
comm. nomen, прот. proprium n. (1. 233 § 2 eod. 1. 2 § 5 D. 1, 2);
comm. delictum прот. militare d. (I. 1 D. 38, 12);
c. consilium plurium, прот. proprium c. (1. 15 § 2 D. 43, 24);
c. consensus (1. 7 § 19 D. 2, 14), opinio (1. 6 C. 7, 21), utilitas (1. 51 § 2 D. 9, 2), culpa (1. 9 § 1 D. 45, 2), periculum (1. 13 D. 50, 1);
qui comm. causam omnis sui numeri persequitur, прот. procurator in rem suam datus (l. 8 § 2 D. 3, 3); (1. 10 § 4 D, 49, 1): (1. 7 D. 2, 11);
comm. debitores (1. 14 D. 20, 5);
c. pater (1. 9. 12. 13. C. 6, 20), frater (I. 34 § 2 D. 23, 2), filius (1. 25 pr. D. 35, 2);
communiter (adv.) вообще (1. 33 pr. D. 9, 2);
3) иметь что с кем-нибудь общее, быть в связи, plures controversiae nihil sibi communes (I. 21 pr. D. 4, 8);comm. accipiendum, dicendum esse (1. 1 § 5 D. 15, 1. 1. 12 § 1 D. 16, 3), comm. appellari (1. 163 D. 50, 16).
nihil commune habet proprietas cum possessione (1. 12 § 1 D. 41, 2);
4) обыкновенные, comm. аuxilium, прот. extraordinarium aux. (1. 16 pr. D. 4, 4);communiter (adv.) вместе: una communiterve nati (1. 4 § 1 D. 38, 10).
comm. d ies, прот. fasti (1. 2 C. 1, 24);
comm. usurae, прот. nauticum foenus (1. 1 C. 4, 33).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > communis
-
19 aequitas
a) соразмерность при оценке юридических отношений (1. 20. D. 42, 1. 1. 90. D. 50, 17. 1. 3. C. 4, 37);b) согласие юридического отношения, института с духом и содержанием естественного или положительного права = ratio s. 5.напр. aequitas naturalis, civilis (1. 1 § 1. D. 47, 4);
aeq. rei (1. 31 § 1. D. 16, 3. 1. 74 § 1. D. 36, 1), aetionis (1. 11 § 1. D. 47, 10);
judicii comm. divid. (1. 14. § 1. D. 10, 3), defensionis (1. 12. D. 44, 4), compensationis (1. 15 D. 34, 9), divisionis (1. 7. D. 27, 7), restitutionis (1. 7 § 3. D. 4, 5);
c) согласие действующего порядка со справедливостью (jus naturale или jus gentium) (1. 1 pr. D. 2, 2. 1. 1 pr. D. 37, 6); это обознач. именно aequitas naturalis (1. 1 pr. D. 2, 14. 1. 1 pr. D. 37, 5. 1. 1 § 4. D. 38, 16. 1. 2 § 2. D. 43, 26. 1. 19 pr. D. 49, 15); также обознач. aequi tas (naturalis) самое чувство справедливости, напр. sequi nat. aequitatem, conveniens nat. aequitati (§ 39. 40. J. 2, 1. 1. 1 pr. D. 4, 4. 1. 9 § 3. D. 41, 1);
abhorrens ab. aeq. nat. (1. 66 D. 50, 17);
motus nat. aequitate (1. 2. D. 38, 8);
d) разумная оценка юридического отношения, соображаясь со всеми фактическими положениями и особенностями данного случая, и решение дела по внутреннему убеждению (1. 14 pr. D. 44, 3. 1. 12. D. 46, 6); е) смягчение строгого формального права (jus strictum) на основании высшей справедливости, т. е. aequitas в тесном смысле (1. 25 D. 1, 3. 1. 7 pr. D. 4, 1. 1. 32 pr. D. 15, 1. 1. 2. § 5 D. 39, 3).
Латинско-русский словарь к источникам римского права > aequitas
-
20 derecho natural
m.1 natural law, jus naturale, law of nature, lex naturale.2 equity law.* * *(n.) = natural right, natural lawEx. In fact, Bentham said: 'The idea of rights is nonsense and the idea of natural rights is nonsense on stilts'.Ex. Hobbes' purpose in devising his doctrine of natural law was admittedly the destruction of independent ecclesiastical law.* * *(n.) = natural right, natural lawEx: In fact, Bentham said: 'The idea of rights is nonsense and the idea of natural rights is nonsense on stilts'.
Ex: Hobbes' purpose in devising his doctrine of natural law was admittedly the destruction of independent ecclesiastical law.
- 1
- 2
См. также в других словарях:
Jus naturāle — (lat.), Naturrecht; bei den Römern gleichbedeutend mit Jus gentium (s. d.); außerdem von den Römern zur Bezeichnung weniger eines Rechts als des bei allen Lebewesen wahrnehmbaren Naturzustandes verwendet und in dieser Verwendung ohne juristische… … Meyers Großes Konversations-Lexikon
jus naturale — (jus natch ray lee) Latin for natural law. This is a system of legal principles ostensibly derived from universal divine truths. Category: Small Claims Court & Lawsuits Nolo’s Plain English Law Dictionary. Gerald N. Hill, Kathleen Thompson Hill.… … Law dictionary
jus naturale — /jas naetyareyliy/ The natural law, or law of nature; law, or legal principles, supposed to be discoverable by the light of nature or abstract reasoning, or to be taught by nature to all nations and men alike; or law supposed to govern men and… … Black's law dictionary
jus naturale — /jas naetyareyliy/ The natural law, or law of nature; law, or legal principles, supposed to be discoverable by the light of nature or abstract reasoning, or to be taught by nature to all nations and men alike; or law supposed to govern men and… … Black's law dictionary
jus naturale — ˌnachəˈra(ˌ)lē, rā( , rä( noun Etymology: Latin : natural law * * * /jus nach euh ray lee, nat yoo /, Roman Law. See under jus civile. Also, jus naturae /jus nach euh ree , nat yoo / … Useful english dictionary
jus naturale — /jus nach euh ray lee, nat yoo /, Roman Law. See under jus civile. Also, jus naturae /jus nach euh ree , nat yoo /. [ < L: natural law] * * * … Universalium
Jus naturale — Jus na|tu|ra|le, das; [lat., zu: ius (↑ 1Jus) u. naturalis, ↑ Naturalien]: Naturrecht. * * * Jus na|tu|ra|le, das; [lat., zu: ius (1↑Jus) u. naturalis, ↑Naturalien]: Naturrecht … Universal-Lexikon
jus naturale — Natural law; law the principles of which accord with natural reason … Ballentine's law dictionary
jus naturale est quod apud homines eandem habet potentiam — /jas naetyareyliy est kwod aepad homaniyz iyaendam heybat patensh(iy)am/ Natural right is that which has the same force among all mankind … Black's law dictionary
jus naturale est quod apud homines eandem habet potentiam — /jas naetyareyliy est kwod aepad homaniyz iyaendam heybat patensh(iy)am/ Natural right is that which has the same force among all mankind … Black's law dictionary
Jus naturale est quod spud homines eandem habet potentiam — Natural law is the law which has the same power among all mankind … Ballentine's law dictionary